İnsanın həyatında elə anlar olur ki, dünən can atdığı, uğrunda əlləşdiyi, əldə etmək üçün gedib-gəldiyi şeylər bu gün ona mənasız, hətta iyrənc görünür. Bu, yalnız zövqlərin dəyişməsi deyil. Bu, insanın mənəvi inkişafı, təcrübələrinin dərinləşməsi və dünyagörüşünün böyüməsi ilə bağlı olan bir həqiqətdir.

Həyat elə bir məktəbdir ki, burada hər bir səhv, hər bir yanlışa meyl, hər bir əsassız arzu insanı daha yetkin bir mərhələyə aparır. Dünən bizi valeh edən şeylərin bu gün bizə yersiz görünməsi – daxili təkamülün, ruhi saflaşmanın əlamətidir. Bu dəyişiklik çox vaxt səssiz baş verir, lakin insanı kökündən yeniləyir.

İnsan dünən nəyisə dəli kimi istəyirdisə, deməli o arzu həmin an onun mənəvi səviyyəsinə uyğun idi. Bu gün həmin istəyin dəyərsiz görünməsi, o istəyin səhv olması deyil. Sadəcə, insan bir gecənin içində belə dəyişə, böyüyə, həyatın mahiyyətinə daha yaxınlaşa bilir.

Dünən xoşbəxtlik kimi görünən bir şey bu gün bizə yük kimi gəlirsə, deməli, həqiqi xoşbəxtliyin nədən ibarət olduğunu daha yaxşı anlamışıq. Bəzən insan yaxşılığı da, pisi də yaşayaraq dərk edir. Çünki təcrübə insanın mənəvi kompasını yenidən qurur.

İnsanı dəyişdirən üç amil

1. Vaxt

Vaxt insanın düşdüyü hər yanlışı təmizləyən ən böyük müəllimdir. Vaxt keçdikcə insan həm özünü, həm başqalarını, həm də həyatın əsl mahiyyətini görməyə başlayır.

2. Sükut

Bəzən insan ən dərin həqiqətləri danışıqlar arasında yox, susqunluğun içində tapır. Sükut insanı özü ilə üz-üzə qoyur və deyir:
"Bu istədiyin şey səni yüksəldir, yoxsa alçaldır?"

3. Vicdan

Vicdanın səslənmədiyi arzu insanı heç vaxt uzun müddət xoşbəxt etmir. Hətta gec də olsa, insan bir gün anlayır ki, vicdanı ziddinə etdiyi hər bir addım ona daxili narahatlıq gətirəcək.

Niyə dünən sevdiyimiz şey bu gün bizi narahat edir?

Çünki insan daxilən dəyişib.

Biz bəzən zövq sandığımız şeylərin, əslində, boşluğumuzu doldurmaq cəhdi olduğunu illər keçəndən sonra anlayırıq. Bəzən insan arzuladığı şeyi əldə etdikdən sonra görür ki, axtardığı xoşbəxtlik orada deyilmiş. Və bu zaman həyat ona çox dəyərli bir dərs verir:

İnsan dəyişdikcə arzular da dəyişir. Dəyişməyən yeganə dəyər – insanın mənəviyyatıdır.

Bu dəyişiklikdən qorxmayaq

Dünən istədiklərimiz bu gün mədəmizi bulandırırsa, bu, bizim səhvimiz deyil – bu, bizim böyüməyimizdir. İnsan ömür boyu inkişaf edən bir varlıqdır. Bu gün xoşumuza gəlməyənlər, sabah daha böyük doğrulara yol açır.

Həyatın gözəlliyi də bundadır: hər gün bizi bir az daha təmizləyir, bir az daha yetkinləşdirir, bir az daha doğruya yaxınlaşdırır.

Dünən sevdiklərin, bu gün sevmədiklərin…
Dünən arzuladıqların, bu gün kənar gəldiklərin…
Bunların hamısı bir mənanı daşıyır: Sən dəyişirsən. Sən böyüyürsən.

İnsanın özü ilə qürur duyması üçün bəzən yalnız bu cümlə kifayətdir:
"Artıq dünənki mən deyiləm."

Vəli Əliyev